5 Praw Bibliotecznych Ranagathana

Dostarczanie książek do domu za drobną opłatą. Taka czynność w dzisiejszych czasach brzmi bardzo znajomo, jednak sto lat temu była nowością. Pomyślał o niej Ranganathan i wprowadził do lokalnej biblioteki w Indiach w ramach swojej działalności jako bibliotekarz. Wpadł też na pomysł otwarcia biblioteki o 8 rano czy dostosowania księgozbioru do potrzeb użytkowników. Ranganathan wśród dziesiątek publikacji i bogatego dorobku jako bibliotekarz, napisał książkę pod tytułem: Pięć Praw Bibliotecznych. Jak brzmią i jak odnoszą się te prawa do wkładu jaki biblioteka daje społeczeństwu? Przyjrzyjmy się tej liście z bliska:

1. Książki służą do czytania.
2. Każdemu należy się książka.
3. Każda książka ma swojego czytelnika.
4. Biblioteka to rozwijający się organizm.
5. Oszczędzaj czas czytelnika.

Z książek należy korzystać

Głównym celem biblioteki jest zapewnienie dostępu do książek i innych materiałów. Oznacza to, że biblioteki muszą dążyć do tego, aby ich zbiory były dostępne dla użytkowników - zarówno w formie fizycznej, jak i cyfrowej. Składa się na to kilka elementów takich jak godziny otwarcia, lokalizacja, otwarty dostęp dla każdego.

Jednym ze sposobów osiągnięcia otwartości biblioteki jest zapewnienie przyjaznego dla czytelnika systemu katalogowego, który ułatwia mu znalezienie potrzebnych materiałów. Może to obejmować łatwy w nawigacji katalog online z zaawansowanymi opcjami wyszukiwania i szczegółowymi informacjami o materiałach, takimi jak streszczenia, recenzje i informacje o autorach.

Kolejnym ze sposobów jest udostępnianie zasobów w szerokiej różnorodności form: książki drukowane, audio i e-booki. Umożliwia to czytelnikom dostęp do materiałów w formacie, który jest dla nich najwygodniejszy.

Biblioteki powinny również świadczyć usługi, takie jak pomoc referencyjna i pomoc w badaniach, aby pomóc czytelnikom w znalezieniu potrzebnych im informacji. Oznacza to zapewnienie przeszkolonego personelu, który może pomóc czytelnikom w poruszaniu się po zbiorach biblioteki i znajdowaniu potrzebnych materiałów.

Każdemu czytelnikowi dana książka.

Prawo to opiera się na założeniu, że każdy człowiek ma inne potrzeby informacyjne i że biblioteki powinny dążyć do zaspokojenia tych potrzeb, zapewniając dostęp do szerokiej gamy materiałów. Oznacza to, że biblioteki powinny pozyskiwać nie tylko materiały popularne lub poszukiwane, ale także te, które są mniej znane lub rzadziej poszukiwane.

Biblioteki powinny aktywnie dążyć do zrozumienia i reagowania na potrzeby swojej społeczności oraz powinny pracować nad budowaniem partnerstwa z lokalnymi organizacjami i grupami. Może to pomóc upewnić się, że biblioteka spełnia potrzeby wszystkich członków społeczności, a także może pomóc w promowaniu umiejętności czytania i pisania oraz uczenia się przez całe życie.

To prawo podkreśla znaczenie zapewnienia dostępu do szerokiej gamy materiałów i usług w celu zaspokojenia potrzeb wszystkich klientów. Zasada ta ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia, by biblioteki mogły wypełniać swoją rolę ośrodków społecznościowych i umożliwić ludziom proces uczenia się na każdym jego szczeblu i każdym etapie życia.

Każdej książce jeden czytelnik.

Prawo to opiera się na założeniu, że każda książka ma potencjalnego czytelnika i że biblioteki powinny dążyć do łączenia tych czytelników z poszukiwanymi przez siebie książkami.

Podkreśla ono znaczenie promowania i zachęcania do korzystania z zasobów bibliotecznych. Biblioteki powinny aktywnie działać na rzecz uświadomienia czytelnikom, jakie materiały mają do dyspozycji i pomóc im w znalezieniu potrzebnych zasobów. Można to zrobić za pomocą różnych środków, takich jak wystawy, listy książek i inne materiały promocyjne.

Aby połączyć czytelników z poszukiwanymi przez nich książkami, biblioteki powinny również uwzględniać kulturową, językową i społeczno-ekonomiczną różnorodność swoich czytelników. Powinne zapewnić materiały w różnych językach i mieć kolekcję reprezentującą różne kultury społeczności, której służą. Powinny również mieć zasady i praktyki, które są integracyjne i dostępne dla wszystkich klientów, niezależnie od ich zdolności lub niepełnosprawności.

Biblioteka to rozwijający się organizm.

Ten punkt podkreśla znaczenie ciągłego rozwoju i doskonalenia usług i zbiorów bibliotecznych. Wzywa biblioteki do ciągłej oceny i aktualizacji swoich usług i zbiorów, aby sprostać zmieniającym się potrzebom i oczekiwaniom czytelników.

Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest regularna ocena zbiorów, usług i programów bibliotecznych w celu zidentyfikowania obszarów wymagających poprawy. Może to obejmować przeprowadzanie ankiet wśród użytkowników, oraz otrzymywania innych informacji zwrotnych w celu zebrania sugestii na temat tego, co chcieliby zobaczyć w bibliotece.

Ponadto biblioteki powinny być na bieżąco z najnowszymi trendami i osiągnięciami w dziedzinie bibliotekoznawstwa i technologii. Może to obejmować inwestowanie w nowe technologie, takie jak systemy automatyzacji, zbiory cyfrowe i usługi referencyjne online, w celu poprawy dostępności zbiorów i usług bibliotecznych.

Ważne jest również, aby biblioteki miały jasną wizję i misję, wyznaczały cele strategiczne, dbały o to, by biblioteka zmierzała w wybranym przez siebie kierunku, stale się rozwijała i dostosowywała do zmieniającego się otoczenia.

Oszczędzaj czas czytelnika.

Proces wyszukiwania i uzyskiwania dostępu do materiałów powinien być jak najbardziej wydajny i przyjazny czytelnikowi. Podkreśla to znaczenie skutecznych systemów katalogowania, indeksowania i klasyfikacji, a także projektowania zorientowanego na użytkownika, aby pomóc mu szybko i łatwo znaleźć potrzebne informacje.

Podsumowując

Książka Pięć praw bibliotekoznawstwa napisana przez S.R. Ranganathana w 1931 roku wywarła znaczący wpływ na rozwój i praktykę bibliotekoznawstwa w ciągu ostatniego stulecia. To jak naturalna wydaje się nam ta lista, pokazuje jak trafnie zostały sformułowane. Są dziś naturalnym stanem rzeczy i trudno sobie wyobrazić bibliotekę a zatem i świat, bez któregokolwiek z tych praw.