Pisma Monastyczne

Mnisi od wieków fascynują świat swoją tajemniczością, ascetycznym stylem życia i oddaniem duchowości i Bogu. W XXI wieku, mimo dynamicznych zmian społecznych, technologicznych i kulturowych, nadal istnieją wspólnoty monastyczne, które pielęgnują wielowiekowe tradycje. Jak wygląda życie mnichów dzisiaj? Czy ich rola i znaczenie uległy zmianie w obliczu nowoczesności? Przyjrzyjmy się temu bliżej.
## Mnisi w różnych religiach
Mnisi nie są wyłącznie domeną chrześcijaństwa – spotykamy ich również w buddyzmie, hinduizmie, taoizmie czy dżinizmie. W Europie najczęściej kojarzymy ich z klasztorami benedyktyńskimi, franciszkańskimi czy trapistami, ale na świecie różnorodność monastycznych wspólnot jest ogromna. Na przykład w Tybecie buddyjscy mnisi nadal odgrywają kluczową rolę w zachowaniu kultury i religii, mimo trudnej sytuacji politycznej. Z kolei w Indiach asceci sadhu prowadzą życie wędrowne, często rezygnując z wszelkich dóbr materialnych.
Współczesne wspólnoty monastyczne różnią się między sobą, ale łączy je jedno – dążenie do transcendencji, kontemplacji i odcięcia od zgiełku świata zewnętrznego. W dobie konsumpcjonizmu i technologii ich wybory mogą wydawać się radykalne, ale dla wielu są inspiracją.
### Życie codzienne mnichów
Życie mnicha dzisiaj w dużej mierze zależy od reguły, której przestrzega dana wspólnota. Na przykład benedyktyni, kierujący się zasadą ora et labora (módl się i pracuj), dzielą dzień między modlitwę, pracę fizyczną (np. uprawę ziemi, produkcję wina czy serów) a lekturę duchową. W klasztorach trapistów cisza jest niemal absolutna – mnisi komunikują się rzadko, a ich życie koncentruje się na medytacji i prostocie.
W buddyjskich klasztorach, takich jak te w Tajlandii czy Japonii, mnisi często wstają o świcie, by medytować, studiować pisma i zbierać jałmużnę od lokalnej społeczności. Współczesność wkrada się jednak i tu – niektórzy mnisi korzystają z internetu, by dzielić się naukami lub organizować zbiórki na cele charytatywne.
### Wyzwania współczesności
Mnisi nie żyją w całkowitej izolacji od świata. Globalizacja, sekularyzacja i spadek powołań religijnych stawiają przed nimi nowe wyzwania. W Europie wiele klasztorów zmaga się z brakiem nowych członków – średnia wieku mnichów rośnie, a młode pokolenia rzadziej decydują się na życie w odosobnieniu. Niektóre wspólnoty, jak Taizé we Francji, dostosowują się do czasów, otwierając się na młodzież i łącząc tradycję z ekumenizmem.
Technologia również zmienia codzienność mnichów. Klasztory prowadzą strony internetowe, sprzedają swoje produkty online (np. słynne piwo trapistów), a czasem nawet nagrywają podcasty. Jednak większość z nich stara się zachować równowagę, by cyfrowy świat nie zakłócił ich duchowego skupienia.
### Znaczenie mnichów dzisiaj
W świecie pełnym pośpiechu i niepewności mnisi przypominają o wartościach takich jak cisza, refleksja i prostota. Ich życie jest świadectwem, że można żyć inaczej – wolniej, bardziej świadomie. Dla niektórych są reliktem przeszłości, dla innych – latarnią w chaosie współczesności. Wiele osób szuka u mnichów nie tylko duchowego wsparcia, ale i praktycznych lekcji, np. mindfulness, które wywodzi się z buddyjskich praktyk medytacyjnych, a dziś jest popularne na całym świecie.
### Przyszłość monastycyzmu
Czy mnisi przetrwają w XXI wieku? Wiele zależy od tego, jak wspólnoty monastyczne będą się adaptować do zmieniającego się świata, nie tracąc przy tym swojej tożsamości. W miejscach, gdzie religia pozostaje silna, jak w Afryce czy Azji, klasztory wciąż przyciągają nowych członków. W krajach bardziej zsekularyzowanych przyszłość jest mniej pewna, ale mnisi udowadniają, że ich przesłanie – potrzeba spokoju i sensu – pozostaje aktualne.
Podsumowując, mnisi dzisiaj to nie tylko strażnicy tradycji, ale i cisi świadkowie alternatywnego sposobu życia. W erze nadmiaru informacji i bodźców ich istnienie jest przypomnieniem, że czasem warto się zatrzymać i spojrzeć w głąb siebie.

1. Mnisi dzisiaj – życie w cieniu tradycji i współczesnych wyzwań

Proste życie : szczęście domowej roboty / Szczęście domowej roboty Little book of cottagecore : traditional skills for a simpler life,

## Życie w ulu – Perfekcyjna organizacja
Pszczoły miodne (Apis mellifera) żyją w doskonale zorganizowanych społecznościach zwanych rodzinami pszczelimi. W jednym ulu może mieszkać od 20 000 do nawet 80 000 osobników, a każda pszczoła ma swoją rolę. Królowa pszczoła jest matką całej kolonii – jej głównym zadaniem jest składanie jaj, z których wylęgają się nowe pszczoły. Trutnie, czyli samce, służą do zapłodnienia królowej, natomiast robotnice – najliczniejsza grupa – wykonują wszystkie pozostałe prace: zbierają nektar i pyłek, budują plastry, opiekują się larwami i chronią ul.
Robotnice są prawdziwymi mistrzyniami wielozadaniowości. W ciągu swojego krótkiego życia, trwającego zwykle od 6 tygodni latem do kilku miesięcy zimą, przechodzą przez różne "zawody". Młode pszczoły zaczynają jako sprzątaczki i karmicielki larw, a z wiekiem stają się zbieraczkami, które wylatują w poszukiwanie pożywienia. Ich słynny "taniec pszczeli" to sposób komunikacji, dzięki któremu informują inne pszczoły o lokalizacji kwitnących roślin.
### Znaczenie pszczół dla świata
Pszczoły są niezastąpione w procesie zapylania. Szacuje się, że odpowiadają za zapylanie około 70% roślin uprawnych na świecie, w tym owoców, warzyw i orzechów. Bez ich pracy wiele roślin nie mogłoby wydać plonów, co miałoby katastrofalne skutki dla rolnictwa i dostępności żywności. Na przykład jabłka, truskawki, migdały czy kawa to tylko niektóre z produktów, które zawdzięczamy pszczołom.
Oprócz tego pszczoły produkują miód, wosk, propolis i mleczko pszczele – substancje wykorzystywane od wieków w kuchni, kosmetyce i medycynie naturalnej. Miód, znany ze swoich właściwości antybakteryjnych, jest nie tylko smacznym dodatkiem do diety, ale także naturalnym lekiem na wiele dolegliwości. 
### Zagrożenia dla pszczół 
Niestety, pszczoły na całym świecie zmagają się z licznymi problemami. Jednym z największych zagrożeń jest stosowanie pestycydów w rolnictwie, które zatruwają owady i osłabiają ich odporność. Zmiany klimatyczne, utrata siedlisk naturalnych oraz choroby, takie jak warroza (spowodowana przez roztocza Varroa destructor), również przyczyniają się do masowego wymierania pszczół. W niektórych regionach odnotowuje się zjawisko zwane zespołem masowego ginięcia pszczół (CCD), gdzie całe kolonie nagle znikają bez jasnej przyczyny.
### Jak możemy pomóc?
Ochrona pszczół to zadanie, w które może zaangażować się każdy z nas. Sadzenie roślin miododajnych, takich jak lawenda, nagietki czy drzewa owocowe, zapewnia pszczołom dostęp do pożywienia. Unikanie chemicznych środków ochrony roślin w ogrodach i wspieranie lokalnych pszczelarzy poprzez zakup miodu to kolejne kroki, które mogą zrobić różnicę. Warto też edukować innych o znaczeniu pszczół i wspierać organizacje zajmujące się ich ochroną.
### Podsumowanie 
Pszczoły to prawdziwe bohaterki przyrody. Ich pracowitość, zorganizowanie i kluczowa rola w ekosystemie budzą podziw i szacunek. W dobie współczesnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne i chemizacja rolnictwa, ochrona tych owadów staje się naszym wspólnym obowiązkiem. Dbając o pszczoły, dbamy nie tylko o nie same, ale o przyszłość naszej planety i własne przetrwanie. Warto więc docenić te małe stworzenia i zrobić wszystko, by ich brzęczenie towarzyszyło nam przez kolejne pokolenia.

2. Pszczoły – Niezastąpione Skarby Przyrody

Marmurkowanie Papieru

Marmurkowanie papieru to technika artystyczna, która fascynuje swoim pięknem i niepowtarzalnością. Polega na tworzeniu wzorów przypominających marmur poprzez nanoszenie farb na powierzchnię wody, a następnie przenoszenie ich na papier lub inne materiały. Choć sztuka ta ma swoje korzenie w kulturach Bliskiego Wschodu, takich jak tureckie ebru, to w Europie zyskała popularność zwłaszcza dzięki postaci Josefa Halfera – człowieka, który zrewolucjonizował marmurkowanie i nadał mu nową jakość.
## Czym jest marmurkowanie?
Marmurkowanie to proces, który wymaga zarówno precyzji, jak i kreatywności. Kluczowym elementem jest przygotowanie podkładu – roztworu wody z substancją zagęszczającą, taką jak karagen (chrząstnica kędzierzawa) czy guma tragakantowa. Na powierzchni tego roztworu rozprowadza się farby, które dzięki napięciu powierzchniowemu unoszą się, tworząc abstrakcyjne wzory. Następnie, za pomocą narzędzi takich jak grzebienie, szpikulce czy pędzle, artysta nadaje im kształt, po czym przenosi wzór na papier. Efekt końcowy jest zawsze unikatowy – nie da się powtórzyć identycznego wzoru, co czyni marmurkowanie wyjątkowym.
W Europie marmurkowanie zyskało popularność w XVII i XVIII wieku, szczególnie w introligatorstwie, gdzie zdobione papiery wykorzystywano jako wyklejki w książkach. Jednak z czasem, wraz z rozwojem mechanicznych metod produkcji, sztuka ta zaczęła zanikać. Dopiero w XIX wieku, dzięki Josefowi Halferowi, marmurkowanie przeżyło renesans.
## Josef Halfer – pionier nowoczesnego marmurkowania
Josef Halfer (1846–1916) był niemieckim introligatorem i rzemieślnikiem, który odegrał kluczową rolę w odrodzeniu marmurkowania. W czasach, gdy tradycyjne metody ustępowały miejsca masowej produkcji, Halfer dostrzegł potencjał tej sztuki i postanowił ją udoskonalić. Jego największym wkładem było wprowadzenie naukowego podejścia do marmurkowania – wykorzystał zdobycze chemii, biochemii i bakteriologii, by rozwiązać problemy, z którymi borykali się wcześniejsi artyści.
Jednym z przełomowych odkryć Halfera było zastosowanie karagenu jako substancji zagęszczającej zamiast tradycyjnej gumy tragakantowej, popularnej w tureckim ebru. Karagen okazał się bardziej stabilny i łatwiejszy w użyciu, co pozwoliło na uzyskanie bardziej szczegółowych i precyzyjnych wzorów. Halfer eksperymentował także z farbami i technikami mieszania, co zaowocowało nowymi, bardziej wyrafinowanymi efektami. Dzięki tym innowacjom marmurkowanie stało się nie tylko rzemiosłem, ale i sztuką o wysokim poziomie artystycznym.
## Dziedzictwo Halfera
Halfer nie poprzestał na eksperymentach – podzielił się swoją wiedzą z innymi. W 1891 roku opublikował książkę Die Fortschritte der Marmorierkunst (Postępy w sztuce marmurkowania), która stała się praktycznym podręcznikiem dla introligatorów i artystów. Dzieło to, oparte na techniczno-naukowych zasadach, szczegółowo opisywało proces marmurkowania, od przygotowania roztworów po tworzenie wzorów. Publikacja Halfera była tak wpływowa, że wielu europejskich marmurkarzy zaczęło określać się jako stosujących „metodę halferowską”.
Jego prace zainspirowały kolejne pokolenia artystów i przyczyniły się do wskrzeszenia marmurkowania w Europie. W XX wieku historycy i badacze, tacy jak Richard J. Wolfe, docenili wkład Halfera, poświęcając mu książki i artykuły, m.in. Josef Halfer and the Revival of the Art of Marbling Paper. Dzięki Halferowi marmurkowanie przestało być jedynie rzemiosłem użytkowym, stając się medium zdolnym do tworzenia delikatnych, misternych dzieł sztuki.
## Marmurkowanie dzisiaj
Współcześnie marmurkowanie wciąż cieszy się zainteresowaniem, zarówno wśród artystów, jak i hobbystów. W Polsce, choć sztuka ta nie była szeroko rozpowszechniona, stopniowo zyskuje popularność – także dzięki publikacjom inspirowanym pracami Halfera. Na przykład w 2024 roku wydano pierwszą polską książkę o marmurkowaniu (Marmurkowanie Papieru, Palantiri.pl), która zachęca czytelników do eksperymentowania z tą techniką.
Marmurkowanie to nie tylko sposób na tworzenie pięknych wzorów, ale też forma relaksu i medytacji. Proces wymaga skupienia i cierpliwości, co sprawia, że ma działanie terapeutyczne. W dobie cyfrowej technologii ta tradycyjna sztuka przypomina o wartości rękodzieła i ludzkiej kreatywności.
## Podsumowanie
Josef Halfer był wizjonerem, który nie tylko uratował marmurkowanie przed zapomnieniem, ale także wyniósł je na nowy poziom. Jego naukowe podejście i pasja do eksperymentów sprawiły, że ta stara technika stała się dostępna i atrakcyjna dla kolejnych pokoleń. Dzięki niemu marmurkowanie pozostaje żywą sztuką, która zachwyca swoją magią i niepowtarzalnością. Czy to w introligatorstwie, dekoracji, czy jako forma artystycznego wyrazu – dziedzictwo Halfera wciąż inspiruje i zachęca do odkrywania piękna w napięciu powierzchniowym wody i farby.

3. Marmurkowanie i Josef Halfer – Ożywienie Zapomnianej Sztuki

My Unwritten Books

Jak zostać pisarzem? Czytać. Tak, to już wiemy, ale kogo? Czytać tych, którzy piszą, ale i tych, którzy czytają. George Steiner jako krytyk literacki, był przede wszystkim tym drugim. Swoją niesamowicie bogatą karierę, przecinającą największe uniwersytety wspomina z ogromną wdzięcznością. Wojna zmusiła do ucieczki i przemierzania Europy oraz poznawania jej języków w kolejnych krajach. To z kolei spowodowało dogłębną wiedzę o literaturze w oryginałach: niemieckich, francuskich, angielskich i innych. Odwiedzał w domu Joycea, znał Straussa i wielu innych tytanów myśli XXw. Zapytany o to, dlaczego nie postanowił pisać, odpowiada, że trzeba znać swoje miejsce w szeregu życia. 

Właśnie z tego powodu, tytuł tego zbioru esejów jest przekorny. Z nostalgią wspomina w nich czasy kultury, w których można było z ludźmi porozmawiać. Dosyć popularna jest jego książka o Heideggerze, w której widać kunszt literaty i chłodne oko krytyka patrzącego z bardzo daleka. Z tej oddali, czasy dzisiejsze — przepełnione iron manem i potteryzmem — są dla niego żałosną pseudomitologią. Jako osoba z innej epoki, przypomina nam prawdy, od których chcemy uciec. "We are thrust into this world profundity unequal" - mówi, "bulk of humanity carries habitual fashion" - przypomina.

Chcemy, ale nigdy się nam to nie uda. Stąd książka zakończona jest dosyć pesymistycznie — przynajmniej dla tych, którzy chcieliby na tym świecie urządzać sobie Eldorado. Bardzo ciekawa rozmowa z niepospolitym umysłem.

4. George Steiner - Tłumacz, krytyk literacki i jego zbiór esejów

Zen in the Art of Writing

Jak zostać pisarzem? Wiecie co to znaczy "coin operated typewriter"? To taka sytuacja, kiedy ktoś daje wam MacBooka albo ThinkPada i mówi, że wróci za 48 godzin. A jak wróci, to będziecie musieli dać mu 50zł za wypożyczenie. To właśnie jest "maszyna do pisania na wynajem" na której Ray napisał Fahrenheit 451. Zajęło mu to dokładnie 49 godzin a więc impuls. Klakanie w tzw. wenie. Taki też jest jego styl - w przypływie wylać z siebie wszystko, bo trzeba zostać żywym (a jak to zrobić tłumiąc tyle w sobie?). "You must stay drunk on writing so reality cannot destroy you"

Wylanie nie wystarcza, bo jak już to zrobimy, trzeba będzie pisarzem być a to trudna sztuka. Po pierwsze dlatego, że to sztuka przetrwania (dziś może trudniejsza niż inne sztuki, bo walczy o uwagę i wymaga wysiłku). Przetrwać można tylko w jeden sposób: nie pisząc pod publikę ani dla pieniędzy. W przeciwnym wypadku z automatu pisarz zostaje propagandystą i ze sztuki wychodzi powidło. Ale to wszystko przecież już wiemy. Skąd? Z dziesiątek wywiadów, poradników i tekstów napisanych przez tysiące pisarzy na przestrzeni wielu wieków. "Aristotle said it for the ages. Have you listened to him lately?"

Jeśli piszesz bez radości, jeśli w najgłębszej otchłani depresji pisanie nie poprawia ci humoru, to nie jesteś sobą. Zrób coś innego, idź do psychologa albo poczytaj książkę. Pisanie to przyjemność, która prowadzi do spełnienia. Napisałem. Skończyłem. Nie ma na świecie nic innego co dałoby mi więcej satysfakcji i radości niż te słowa. "If you are writing without zest, without gusto, you are only half a writer".

![Image](https://youtalky.s3.amazonaws.com/media/markdownx/2023/12/27/7e9da898-3c36-4615-8aa0-ca1ec6a92faf.jpeg)

Ta paczka esejów powstawała 30 lat. Ray spakował do niej mnóstwo ciekawych historii i rad. Również te o samym procesie pisania. Sam kupiłem książkę za jakieś dwa dolce (albo dwadzieścia - ceny na książkach się w moich oczach zamazują). Moją uwagę przykuła maszyna na okładce. Nie jest to Lettera, którą widać na zdjęciu (na niej śmigał Cormac McCarthy) ale w esejach maszyna do pisania pojawia się często (pewnie Royal KMM na której pisał).

Jeśli maszyna do pisania na ciebie nie działa, niech zadziała zawartość Zen in the Art of Writing.

DON'T THINK.

O nas

Recenzje

1. Mnisi dzisiaj – życie w cieniu tradycji i współczesnych wyzwań

2. Pszczoły – Niezastąpione Skarby Przyrody

3. Marmurkowanie i Josef Halfer – Ożywienie Zapomnianej Sztuki

4. George Steiner - Tłumacz, krytyk literacki i jego zbiór esejów

5. Rad Bradbury czyli pisanie na maszynie i jak zostać pisarzem.