My Unwritten Books

Jak zostać pisarzem? Czytać. Tak, to już wiemy ale kogo? Czytać tych, którzy piszą ale i tych, którzy czytają. George Steiner jako krytyk literacki, był przede wszystkim tym drugim. Swoją niesamowicie bogatą karierę, przecinającą największe uniwersytety wspomina z ogromną wdzięcznością. Wojna zmusiła do ucieczki i przemierzania Europy oraz poznawania jej języków w kolejnych krajach. To z kolei spowodowało dogłębną wiedzę o literaturze w oryginałach: niemieckich, francuskich, angielskich i innych. Odwiedzał w domu Joycea, znał Straussa i wielu innych tytanów myśli XXw. Zapytany o to, dlaczego nie postanowił pisać, odpowiada, że trzeba znać swoje miejsce w szeregu życia. 

Właśnie z tego powodu, tytuł tego zbioru esejów jest przekorny. Z nostaligą wspomina w nich czasy kultury, w których można było z ludźmi porozmawiać. Dosyć popularna jest jego książka o Heideggerze w której widać kunszt literaty i chłodne oko krytyka patrzącego z bardzo daleka. Z tej oddali, czasy dzisiejsze - przepełnione iron manem i potteryzmem - są dla niego żałosną pseudomitologią. Jako osoba z innej epoki, przypomina nam prawdy od których chcemy uciec. "We are thrust into this world profundity unequal" - mówi, "bulk of humanity carries habitual fashion" - przypomina.

Chcemy ale nigdy się nam to nie uda. Stąd książka zakończona jest dosyć pesymistycznie - przynajmniej dla tych, którzy chcieliby na tym świecie urządzać sobie Eldorado. Bardzo ciekawa rozmowa z niepospolitym umysłem.

1. George Steiner - Tłumacz, krytyk literacki i jego zbiór esejów

Zen in the Art of Writing

Jak zostać pisarzem? Wiecie co to znaczy "coin operated typewriter"? To taka sytuacja, kiedy ktoś daje wam MacBooka albo ThinkPada i mówi, że wróci za 48 godzin. A jak wróci, to będziecie musieli dać mu 50zł za wypożyczenie. To właśnie jest "maszyna do pisania na wynajem" na której Ray napisał Fahrenheit 451. Zajęło mu to dokładnie 49 godzin a więc impuls. Klakanie w tzw. wenie. Taki też jest jego styl - w przypływie wylać z siebie wszystko, bo trzeba zostać żywym (a jak to zrobić tłumiąc tyle w sobie?). "You must stay drunk on writing so reality cannot destroy you"

Wylanie nie wystarcza, bo jak już to zrobimy, trzeba będzie pisarzem być a to trudna sztuka. Po pierwsze dlatego, że to sztuka przetrwania (dziś może trudniejsza niż inne sztuki, bo walczy o uwagę i wymaga wysiłku). Przetrwać można tylko w jeden sposób: nie pisząc pod publikę ani dla pieniędzy. W przeciwnym wypadku z automatu pisarz zostaje propagandystą i ze sztuki wychodzi powidło. Ale to wszystko przecież już wiemy. Skąd? Z dziesiątek wywiadów, poradników i tekstów napisanych przez tysiące pisarzy na przestrzeni wielu wieków. "Aristotle said it for the ages. Have you listened to him lately?"

Jeśli piszesz bez radości, jeśli w najgłębszej otchłani depresji pisanie nie poprawia ci humoru, to nie jesteś sobą. Zrób coś innego, idź do psychologa albo poczytaj książkę. Pisanie to przyjemność, która prowadzi do spełnienia. Napisałem. Skończyłem. Nie ma na świecie nic innego co dałoby mi więcej satysfakcji i radości niż te słowa. "If you are writing without zest, without gusto, you are only half a writer".

![](https://youtalky.s3.amazonaws.com/media/markdownx/2023/12/27/7e9da898-3c36-4615-8aa0-ca1ec6a92faf.jpeg)

Ta paczka esejów powstawała 30 lat. Ray spakował do niej mnóstwo ciekawych historii i rad. Również te o samym procesie pisania. Sam kupiłem książkę za jakieś dwa dolce (albo dwadzieścia - ceny na książkach się w moich oczach zamazują). Moją uwagę przykuła maszyna na okładce. Nie jest to Lettera, którą widać na zdjęciu (na niej śmigał Cormac McCarthy) ale w esejach maszyna do pisania pojawia się często (pewnie Royal KMM na której pisał).

Jeśli maszyna do pisania na ciebie nie działa, niech zadziała zawartość Zen in the Art of Writing.

DON'T THINK.

2. Rad Bradbury czyli pisanie na maszynie i jak zostać pisarzem.

Make It Clear

Jak zostać pisarzem? Dobra nowina - już nim jesteś. Będąc wykładowcą, tłiterowiczem, studentem, wykorzystujesz umiejętność pisania każdego dnia. Jesteś też człowiekiem, który żyje w czasach sztucznej inteligencji. Pamiętaj, że tak jak samoloty powstały z podpatrywania ptaków, tak AI powstało z podpatrywania ludzi. Konkretniej z próby opisania sposobu w jaki działa nasz mózg. 

Ważną postacią w tym procesie był Patryk Winston, który był naukowcem i specjalistą od AI na Massachusetts Institute of Technology. Poza językami programowania wykładał też umiejętność komunikacji (mówienia). Jego sztandarowy wykład "How to speak" ma na YT 17 milionów wyświetleń (każdy nauczyciel akademicki, jeśli chce lepiej nauczać, powinien się z nim zapoznać). 

Skupmy się jednak na książce „Make it clear”, która poza sporą dozą powtórki z wykładów ma też mnóstwo kluczowych informacji i ciekawostek na temat tekstu pisanego. Dowiemy się z niej o możliwościach mózgu, procesach myślowych i spojrzymy na czytelnika z innej perspektywy. Na szczęście nie trzeba znać nawet podstaw informatyki ani sztucznej inteligencji, żeby tę książkę zrozumieć. Może to być świetny prezent dla dziennikarza, wykładowcy czy propagandysty. Przyszłemu pisarzowi może dać kilka wytrychów do mózgu czytelnika, stąd do jego duszy zostaje już tylko krok.

3. Narodziny AI i jak zostać pisarzem.

Bandersnatch

## Bandersnatch: C.S. Lewis, J.R.R. Tolkien, and the Creative Collaboration of the Inklings

Samotność, geniusz, cierpienie no i czytanie. Dużo czytać, czytać, czytać i jeszcze raz czytać. Hemingway dodałby jeszcze - przepisywać. Najpierw ołówkiem, potem na maszynie, potem dla edytora i tak dalej...

To zestaw rad, które można by pomyśleć stanowią odpowiednie połączenie dla pisarza, który chciałby stworzyć coś o czym będzie się mówić głośno, szeroko a co najważniejsze - po wsze czasy a przynajmniej przez chwilę po śmierci pisarza,

Do dziś żyłem w przeświadczeniu, że to wszystko składa się na prawdziwą i jedyną drogę do bycia wyśmienitym pisarzem. Ooooo, jak ja się myliłem. [Bandersnatch](https://en.wikipedia.org/wiki/Bandersnatch) to studium grupy, tytułowych Inklings, które można przetłumaczyć na "braci od pióra". Autorka jest pasjonatką twórczości Tolkiena i sama postanowiła zostać pisarką - a raczej pomogło jej w tym wiele osób o czym pisze we wstępie. Jako pisarka, wykorzystuje wspomnianą pasję i wyrusza w podróż mającą na celu zbadać genezę i wpływ istnienia owej grupy na pisarzy i ich dzieła.

<img src="https://i.ibb.co/BjRHzQC/signal-2023-09-30-030320-002.jpg" />

Zapiski tej podróży zaczynają się od spotkania inicjatorów grupy czyli dwóch osób - J. R. R. Tolkiena i C. S. Lewisa. Będą się spotykać przez ponad 17 lat w czwartki lub poniedziałki. Dyskutować. Czytać swoje dzieła, komentować, edytować. Jednym słowem żyć i tworzyć wzajemnie się wspierając ale i krytykując. Dana Glyer przemierzyła w trakcie tej podróży niezliczone archiwa w poszukiwaniu manuskryptów, listów, adnotacji na marginesach i pamiętników. Wszystkiego co miałoby związek z grupą. Ogromny ukłon w stronę warsztatu pisarzy którzy stanowili rdzeń tej grupy.

Dzięki jej ogromnej pracy dowiadujemy się mnóstwa faktów z życia oraz warsztatu wielu poetów i pisarzy. Książka wypełniona jest po brzegi ciekawostkami z twórczości głównie Tolkiena i Lewisa. Czy wiecie, że Tolkien upewnił się co do każdego słowa we Władcy Pierścieni? Spowodowało to edytowanie i nanoszenie niezliczonej ilości poprawek. Rękopis Władcy Pierścieni miał ponad 10 000 stron! Autorka porównuje różne wersje różnych fragmentów pokazując nam jak grupa od pióra wpływała na styl np. Hobbita.

<img src="https://i.ibb.co/n3G9hh1/signal-2023-09-30-030320-005.jpg" />

Przez 8 rozdziałów poznajemy argumenty stojące za tezą, jakoby żadne z powyższych dzieł nie byłoby tak dobre ani być może tak popularne, gdyby nie istnienie grupy pisarzy, którzy spotykali się ze sobą raz w tygodniu. Braterskość, chrześcijaństwo jako wymóg, które Tolkien z Lewisem stawiali nowym członkom, dedykacja i miłość do literatury. To wszystko pokazuje, że samotność, geniusz czy cierpienie absolutnie nie są wymogiem do stworzenia dobrej literatury. Autorka zaznacza w wielu miejscach, że może być wręcz przeciwnie.

Każdy z tych rozdziałów zakończony jest ozdobnym podsumowaniem mającym być radą jaką można zastosować we własnym twórczym gronie, jeśli się takowe posiada. Jeśli nie to autorka oferuje w epilogu kilka krótkich rad, które ułatwią ten - najtrudniejszy chyba - krok ku naszej przygodzie czyli znalezienie własnego “kompana / kompanki od pióra”.

Książka jest apologią przyjaźni, twórczości jaka płynie od grupy ludzi, którzy dobrze się znają i dzielą wspólną pasję (z naciskiem na szeroko pojęte pisarstwo oczywiście). Historia, przyjaźnie, kunszt, w połączeniu z ilością argumentów do których dotarła autorka działa tak inspirująco, że na portalach z recenzjami możemy zobaczyć ludzi pozujących do zdjęcia z kilkoma egzemplarzami książki w rękach, z nadzieją, że obdarowując nimi swoich bliskich trafią na bratnią duszę. Może uda się wtedy przekabacić ją i zamienić w kompana czy kompankę od pióra?

Pozostaje mi sprzedać mój egzemplarz z notatkami na marginesach w nadziei, że i ja trafię na kogoś takiego.

<img src="https://i.ibb.co/Hd19ttW/signal-2023-09-30-030320-003.jpg" />

O nas

Recenzje

1. George Steiner - Tłumacz, krytyk literacki i jego zbiór esejów

2. Rad Bradbury czyli pisanie na maszynie i jak zostać pisarzem.

3. Narodziny AI i jak zostać pisarzem.

4. Tolkien i bractwo pióra czyli jak zostać pisarzem i zdobyć przyjaciół.

5. Rower w tytule, ale tylko tam.